Chus Pato

© Andrea Costas

 
 
Chus Pato (Ourense, 1955) es una de las voces más representativas de la poesía gallega contemporánea. Es autora de diez poemarios, publicados entre 1991 y 2013, por los cuales ha recibido varios premios, como el premio nacional de la crítica española, en su modalidad de poesía gallega y en dos ocasiones el premio Losada Diéguez. Además de su importante proyección en el ámbito anglosajón, sus libros han sido editados en países como Argentina, Portugal, Holanda y Bulgaria, y su obra ha sido recogida en decenas de antologías nacionales e internacionales. Ha participado en los festivales de poesía de Barcelona, Rosario, La Habana, Buenos Aires, Bratislava, Rótterdam, Amberes, Lisboa, Córdoba, Ottawa y Bruselas. En 2015, su voz fue incorporada a las grabaciones de la Woodberry Poetry Room de Harvard, en donde se recogen las palabras de figuras de las letras universales como Elizabeth Bishop y W. H. Auden. El 23 de septiembre de 2017 ingresó en la Real Academia Gallega.

Chus Pato (Ourense, 1955) este una dintre cele mai reprezentative voci ale poeziei galiciene contemporane. Este autoarea a zece volume de poezie, publicate între 1991 și 2013, pentru care a primit diverse premii, cum ar fi premiul național al criticii spaniole, acordat pentru poezia sa scrisă în limba galiciană, și premiul Losada Diéguez, care i-a fost acordat de două ori. Pe lângă o semnificativă prezență în mediul cultural anglofon, cărțile sale au apărut în țări precum Argentina, Portugalia, Olanda și Bulgaria, iar opera sa a fost selectată în zeci de antologii naționale și internaționale. A participat la festivaluri de poezie în Barcelona, Rosario, La Habana, Buenos Aires, Bratislava, Rotterdam, Antwerp, Lisabona, Córdoba, Ottawa și Bruxelles. În 2015, vocea sa a fost inclusă printre înregistrările realizate pentru Woodberry Poetry Room de la Harvard, unde se păstrează rostirea unor figuri emblematice pentru literatura universală, precum Elizabeth Bishop și W. H. Auden. În data de 23 septembrie 2017 a devenit membră a Academiei Regale din Galicia.

traducere de Corina Andreea Dumitru
 
 
mă întreb dacă în această frază încap toate tisele din Paris, oraș liber, toate reflecțiile mele asupra limbii – cuvântul care închide edificiul Limbajului este același care se deschide spre împărăția vântului – în zilele acelea puteai să treci nu doar printr-unul, ci prin două, trei, infinite curcubeie, prin fiecare poartă, prin fiecare fruct; voiam să îți spun „onix”, să îți spun cum a sculptat Camille „Valul” cu cele trei figurine din bronz. Cine să știe dacă apele înseamnă fertilitate, plutire. Am visat canale de scurgere, libidoul regelui sau mai degrabă absența libidoului său, afară lângă iaz, contemplând lipsa totală de dorință a unei arte lipsite de pasiune, numai calcule și o estetică a calculelor care îi trasează principiile de căpătâi. Apele: ce mai arhitectură de adăpostit civilizații, soro! Babelul este timp și Afrodită. Doream cu ardoare un Gange de cuvinte, dar ce grozavă e cosița a cărei singură agrafă e mâna mea și singurul simbol, vântul! E ca și cum te-ai trezi dintr-un vis, dintr-un corp, din cuvinte.

(traducere din volumul m-Talá, 2009)
 
 
pregúntome se nesta frase caben todos os teixos da cidade libre de París, todas as miñas reflexións acerca da linguaxe —a palabra que pecha o edificio da Lingua é a mesma que se abre ao dominio do vento— foi entón posible cruzar non un senón dous, tres, infinitos arcos da vella, cada portal e a froita; desexaba pronunciar para ti: ónice, dicirche que Camille esculpiu “la vague” e tres figuriñas en bronce (non saberemos nunca se as augas son fertilidade, deriva) Soñei cos vertedoiros, coa libido do rei ou máis ben coa ausencia de libido no rei, fronte ao estanque; sobre a carencia absoluta de desexo, nunha arte que carece de paixón e só dispón do cálculo e da estética do cálculo para trazar as liñas mestras do seu oficio. As augas, como unha arquitectura para albergar civilizacións ¡miña irmá! Babel é tempo e Afrodita. Quixen un Ganxes de palabras, e ¡que terrible a trenza que ten por empuñadura única a miña mao e por emblema o vento! É como espertar dun soño, do corpo, das palabras

(de m-Talá)
 
 
me pregunto si en esta frase caben todos los tejos de la ciudad libre de París, todas mis reflexiones acerca del lenguaje –la palabra que cierra el edificio lingüístico es la misma que se abre al dominio del viento– fue entonces posible cruzar no uno sino dos, tres, infinitos arcos iris, cada portal y la fruta; deseaba pronunciar para ti: ónice, decirte que Camille esculpió –La vague– y tres figuritas en bronce; no sabremos nunca si las aguas son fertilidad, deriva. Soñé con vertederos, con la libido del rey o más bien con la ausencia de libido en el rey, ante el estanque; sobre la carencia absoluta de deseo, en un arte que carece de pasión y sólo posee el cálculo y la estética del cálculo para trazar las líneas maestras de su oficio. Las aguas, como una arquitectura para albergar civilizaciones ¡hermana mía! Babel es tiempo y Afrodita. Quise un Ganges de palabras y ¡qué terrible la trenza que tiene por única empuñadura mi mano y por emblema el viento! Es como despertar de un sueño, del cuerpo, de la lengua.

Vocea era panică
și dorea, insista să locuiască în poem
………………

dar nu totul poate fi transportat (nu vocea, evident)

da, spiritul care îl invadează pe bard, printre mărăcini ascuțiți

și pentru că plouă, locuitorii poemului trebuie să își deschidă umbrelele // să apuce tot ce au adus înăuntru și să dea fuga să-și caute adăpost

[doar pentru că ți-ai băgat nasul în text pot să trec la soluții]

cu așa ceva se ocupă Domnul Amabil, face ca ființe alienate să apară prin lume și, spre regretul său, să fie persoane libere

dar numai vocea leagă cele trei povești
vocea pe care scrisul nu o acoperă

astfel, poetul este o ființă străveche.

În loc să lase lumea în poezie,
poetul scoate scrisul afară, ca o lavă plăcută și transparentă, muselină

tot cerul acesta
toată primăvara aceasta

vezi tu, acesta e un act politic: a smulge voința tuturor celor ce se supun

însă fără context.

Și unde să o scrie! Căci hârtia nu dăinuie și nu-ți poți imagina decât un perete și proiecția digitală de litere (evident într-un muzeu sau pe semnele de circulație de pe autostradă) sau acele fraze, mereu aceleași, care înconjoară ca niște panglici luminoase corpurile călătorilor în timp ce aceștia vorbesc despre zborul păsărilor sau plutirea șoimilor care se confundă cu copacii când își întind aripile ca un cuib

teoria este violența etică a intangibilului

iar problema eului este cât de mulți? și în ce situații

țin la panica mea de a intra în librării, lăsându-te în urmă, pe tine, care mă abandonezi peste tot, fără bani, sau în mașina fără frână de mână. Vizităm un oraș ca să ne amintim de clădirile orașelor

visele nu sunt teorie, iar acum suntem blocați aici pentru că urăști să te trezești în palatul acesta de urbanizare privată, împreună cu mulți alții care ne împărtășesc condiția. În seara aceasta asasinii noștri sunt beți sau închiși în toaletă

odată pentru totdeauna, nimic ermetic sau criptic (ceea ce nu scriem oricum niciodată) și o lansez pe orbită, cu toți arbuștii și grozamele noastre splendide.

Și vezi cum adevărul devine mai dulce când rămâi desculț, fără greutate? în placenta arinilor

**

se întorc sinapsele, răscolitoarele explozii ale florilor de aprilie
 
(traducere din volumul Hordas de escritura, 2011)
 
 
A voz era pánico
e desexaba, insistía, ter hábito(s) no poema
…………………….

pero non todo pode ser transportado (non a voz, desde logo)

si o espírito que invade ao bardo, entre as uces irtas

e porque chove, os habitantes do poema teñen que abrir os seus paraugas // sacan o que levan dentro e búscanlle acomodo fóra

[só porque ti pousas a mirada no texto podo comezar coas solucións]

isto é o que consegue Cabaleiro Amábel, facer que seres alienados se presenten ante o mundo, e moi ao seu pesar, como persoas ceibes

pero só a voz empasta as tres historias
a voz que a escritura non acubilla

así pois, un poeta é un ser ancián.

Máis que entrar o mundo dentro do poema
botar por fóra a escritura, como unha lava lene e transparente, muselina

tanto ceo
tanta primavera

ves, isto é un acto político: torcerlles a vontade aos que obedecen

pero falta o contexto.

E que dicir dos soportes!, cando xa o papel non atura e só é concibíbel unha parede e a proxección de letras dixitais (seguramente nun museo ou nos paneis da autoestrada) ou esas mesmas frases envolvendo como cintas luminosas os corpos dos viandantes que dialogan sobre o voar das aves ou os bucles dos miñatos que se mimetizan coas árbores cando estenden as ás coma un niño

a teoría é esa violencia ética do intanxíbel

e está o problema do eu, cantos? e das situacións

prefiro o meu pánico a entrar nas librerías, excluíndote a ti, que me abandonas en calquera lugar, sen cartos, ou dentro do coche sen freo de man. Visitamos unha cidade para lembrar os edificios das cidades

os soños non son teoría, e agora temos que quedar aquí porque ti non queres espertar, neste palacete de urbanización privada, con outros moitos e moitas da nosa condición. Esta noite os nosos asasinos están bébedos ou pechados no váter

dunha vez para sempre nada hermético, nin críptico (que nunca nosoutros escribimos) e pono xa en órbita, con todos os nosos espléndidos matos e carqueixas.

E fíxate como se torna doce a verdade, cando descalza te mantés, ingrávida? na placenta dos amieiros

**

as sinapses volven, a inquietante floración de abril
 
(de “Hordas de escritura”)
 
 
La voz era pánico
y deseaba, insistía, tener hábito(s) en el poema
…………………….

pero no todo puede ser transportado (no la voz, desde luego)

si el espíritu que invade al bardo, entre los brezos yertos

y porque llueve, los habitantes del poema tienen que abrir sus paraguas // sacan el que llevan dentro y le buscan acomodo fuera

[sólo porque tu posas la mirada en el texto puedo comenzar con las soluciones]

esto es lo que consigue Caballero Amable, hacer que seres alienados se presenten ante el mundo, y muy a su pesar, como personas libres

pero sólo la voz empasta las tres historias
la voz que la escritura no cobija

así pues, un poeta es un ser anciano.

Más que entrar el mundo dentro del poema
Eclosiona la escritura, como una lava lenta y
transparente, muselina

tanto cielo
tanta primavera

¿ves?, esto es un acto político: torcerles la voluntad a los que obedecen

pero falta el contexto.

¡Y qué decir de los soportes!, cuando ya el papel no soporta y sólo es concebible una pared y la proyección de letras digitales (seguramente en un museo o en los paneles de la autopista) o esas mismas frases que envuelven como cintas luminosas los cuerpos de los paseantes que dialogan sobre el volar de las aves o sobres los bucles de los milanos que se mimetizan con los árboles cuando extienden las alas como un nido

la teoría es esa violencia ética de lo intangible

y está el problema del yo ¿cuántos? y de las situaciones

prefiero mi pánico de entrar en las librerías, excluyéndote a ti, que me abandonas en cualquier lugar, sin un dineros, o dentro del coche sin freno de mano. Visitamos una ciudad para recordar los edificios de las ciudades

los sueños no son teoría, y ahora tenemos que quedarnos aquí porque no quieres despertar, en este palacete de urbanización privada, con muchos otros y otras de nuestra condición. Esta noche nuestros asesinos están borrachos o encerrados en el váter

nunca más nada hermético, ni críptico (que nunca nosotros escribimos) y ponlo ya en órbita, con todos nuestros espléndidos arbustos y carquesias

Y fíjate como se torna dulce la verdad, cuando descalza te mantienes ¿ingrávida? en la placenta de los alisos

**

las sinapsis vuelven, la inquietante floración de abril

Pleroma

Ch e în autobuz, nu e o călătorie lungă; ațipește, se trezește: afară se întunecă și simte distanța, nici infinită, nici supărătoare, ci de nemăsurat; copaci tomnatici trec unul după altul // pe verdeață, pe ape; simte cum nimicul îi pătrunde în haine, făcându-și loc spre viscere, acest nimic nu ține mult, durează doar un moment, iar în acest interval Ch este o făptură complet expusă, aproape o scriere: un amestec de nimic și întrupare. O astfel de ființă dispare când este expusă, acolo unde ceilalți o pot avertiza și unde ea și-a pierdut imaginea: într-un vis, în moarte

II

E o cută a timpului: nu sunt cuvinte nu e zgomot nu e liniște / e un gram de pură agonie
Sunt iarbă sămânță treizeci de mierle ciugulind semințe un vârtej de tornadă o coloană de foc
Frumusețea dispare (aripa corbului care se așază pe o piatră valul de trafic răsăritul strigătul corbului) o lasă imperfectă
În timpul acesta doar asta avem numai strâmtoarea asta scurtă, noi oamenii

Limba nu există, cuvintele nu există nu există cuvintele. Sunt/nu sunt în corpuri, nici în voce, sunt/nu sunt în ierburi, moartea nu le poate atinge. Ceea ce spun este un salt
Morții nu există/există, nici memoria nu există, nici gândul nici oamenii viitorului
Sunt leagăn surpriză imaginație a lumii în lume și afară din lume // sunt de la muză aceste cuvinte

Nu există ceea ce poate fi spus nu există nu are existență. Nu există, cuvintele

Aici părem cu toții puțin smintiți, chiar și pasărea colibri; ascultăm cum nu cade ploaia culoarea zăpezii care nu e albă și explozia care nu a fost la Hiroshima; eroii zboară de pe planetă, pleacă în căutare de certitudini, suntem însetați. Fiecare literă își are coroana de pumnale, în timp ce noi suntem nimic, inocența lumii

E un pântec de nori taci din gură taci din gură aici trăim. Nu e un aici nu e un tu nu un eu nu e un pântec nu sunt nori aici trăim nu trăim trăim
Un nu e moarte, dispariția care are loc după nimic
Ei nu spun cuvinte nu vorbesc nu spun
Nu

Și astfel apar (eu) ca și cum aș fi cu mulți alții și multe alte comunități: aici nu suntem toți morți, și fiecare bărbat, fiecare femeie face ce face de obicei; înălțăm clădiri // nu rezistă, dar nici nu sunt ruine, scriem literatură, dar e mereu o non-literatură, o ne-filmare de filme, o ne-cartografiere a prăpăstiilor… mulți dintre noi, milioane, sunt vii, iar alții și altele încă nenăscuți; formăm grupuri, iar cei răi trăiesc printre noi. Comunitatea aceasta e totalitatea oamenilor: animalele în formă de om, divinități tot în formă de om – de cele mai diverse genuri – animale nereprezentabile în formă animală, animale-mașină-oameni raționali și persoane și alte variate comunități: animate de crăpături de pești de clan de hoardă sensibile la plastice vorbitoare gândindu-se la națiune la canton la republică la stat. În general, simultan, peste tot

Dacă închizi umanul, intri în identificări de neînțeles // de moment

Și așa se întorc fantomele și măduva devine cicatrice, lege, gravitația limbajului
(Ei) vor să asculte, să se nască
Și iubirea duce toată existența în alte locuri divizate, fără măsură

(traducere din volumul Carne de Leviatán, 2016)
 
 
Pléroma

Ch vai nun autobús, non é unha viaxe longa; adormece, esperta; fóra empardece e sente a distancia, non é infinita nin molesta, é sen medida; as árbores outonais desfilan unha tras outra // no verdor, nas augas; entón percibe a nada entrándolle nos tecidos, abríndoselle paso ata as vísceras, esa nada non é para sempre, dura un instante, nese intervalo Ch é un ser totalmente exposto, case unha escritura: unha mestura de nada e corporalidade; un ser así esvaece na súa exposición, alí onde os demais poden advertila e ela perdeu a propia imaxe: nun soño, na morte

II

É unha dobra do tempo: non hai palabras non hai ruído non hai silencio / é un gramo de pura dor
Son a herba a semente trinta merlos peteirando a semente un bucle de tornado unha columna de fogo
Abandona a beleza (a á do corvo pousando na pedra a onda do tráfico o amencer a chamada do corvo) déixaa imperfecta.
Neste tempo só este só este estreito breve que temos os humanos

Non existe a linguaxe, as palabras non existen non existen as palabras. Non están/están nos corpos, nin están na voz, non están/están na herba, non pode darlles alcance a morte. É un salto o que digo
Non teñen existencia/existen os defuntos, nin a memoria existe, nin o pensamento nin o pobo futuro
Son berce sorpresa imaxinación do mundo dentro e en desvío do mundo // son da musa estas palabras

Non existen o que se di non existe non ten existencia. Non existen, as palabras

Aquí todos semellamos un pouco aluarados, mesmo o colibrí; escoitamos o non caer da chuvia a cor non branca da neve a non deflagración sobre Hiroshima; en fuga do mundo é o lugar onde van os heroes na procura de certezas, estamos sedentos. As letras teñen todas a súa coroa de dagas, como nosoutros somos o baleiro, a inocencia do mundo

É un ventre de nubes non o digas non o digas aquí vivimos. Non é un aquí non é un ti non é un eu non é un ventre non son nubes aquí vivimos non vivimos vivimos
Un non é morte, a desaparición que está logo da nada
Non din as palabras non din non din
Non

E así aparézome (eu) como se estivese con numerosas outras e outras moitas comunidades: aquí non todos estamos defuntos, e cada un, cada unha, fai o que ten por hábito facer; erguemos edificios // non duran tampouco son ruínas, escribimos literatura pero sempre é unha non literatura, un non filmar películas, un non cartografar abismos… moitos, millóns estamos vivos, e outros, outras, aínda non naceron; agrupámonos e os malvados permanecen entre nós. Esta comunidade é a totalidade dos humanos: animais en figura humana divindades tamén en figura humana –dos sexos máis diversos– animais irrepresentábeis en forma de animal animais-máquina-humanos racionais e persoas e outras moitas comunidades: animadas de greta de peixe de clan de horda sensíbeis de plásticos parlantes pensantes de nación de cantón de república de estado. Xeralmente simultáneas, de todas as partes

Se pechas o humano, entras nas identificacións incomprensíbeis // de momento

É así como os espectros volven e a medula torna cicatriz, lei gravidade do idioma
(Eles) queren escoitar, nacer

E amor arrebata toda existencia cara ás divididas partes outras, sen medida
 
(de Carne de Leviatán)
 
 
Pleroma

Ch va en un autobús, no es un viaje largo; se adormece, despierta, oscurece y siente la distancia, no es infinita ni molesta, es sin medida; los árboles otoñales desfilan unos tras otros // en el verdor, en las aguas; entonces percibe la nada entrándole en los tejidos, abriéndosele paso hasta las vísceras, esa nada no es para siempre, dura un instante, en ese intervalo Ch es un ser totalmente expuesto, casi una escritura: una mezcla de nada y corporalidad; un ser así desvanece en su exposición, allí donde los demás pueden advertirla y ella perdió su propia imagen: en un sueño, en la muerte.

II

Es una doblez del tiempo: no hay palabras no hay ruido no hay silencio / es un gramo de puro dolor
Soy la hierba la simiente treinta mirlos picoteando la simiente un bucle de tornado una columna de fuego
Abandona la belleza (el ala del cuervo posándose en la piedra la onda del tráfico el amanecer la llamada del cuervo) déjala imperfecta
En este tiempo solo este solo este estrecho breve que tenemos los humanos

No existe el lenguaje, las palabras no existen no existen las palabras. No están/están en los cuerpos, ni están en la voz, no están/están en la hierba, no puede darles alcance la muerte. Es un salto lo que digo. No tienen existencia/existen los difuntos, ni la memoria existe, ni el pensamiento ni el pueblo futuro. Son cuna sorpresa imaginación del mundo dentro y en desvío del mundo // son de la musa estas palabras

No existen lo que se dice no existe no tiene existencia. No existen, las palabras

Aquí todos parecemos un poco alunados, incluso el colibrí; escuchamos el no caer de la lluvia el color no blanco de la nieve la no deflagración sobre Hiroshima; en fuga del mundo es el lugar donde van los héroes en búsqueda de certezas, estamos sedientos. Las letras tienen todas su corona de dagas, como nosotros somos el vacío, la inocencia del mundo

Es un vientre de nubes no lo digas no lo digas aquí vivimos. No es un aquí no es un tú no es un yo no es un vientre no son nubes aquí vivimos no vivimos, vivimos
Uno no es muerte, la desaparición que está después de la nada
No dicen las palabras no dicen no dicen
No

Y así me aparezco (yo) como si estuviese con numerosas otras y otras muchas comunidades: aquí no todos estamos difuntos, y cada uno, cada una hace lo que tiene por hábito hacer; levantamos edificios // no duran, tampoco son ruinas, escribimos literatura pero siempre es una no literatura, un no filmar películas, un no cartografiar abismos… muchos, millones estamos vivos, y otros, otras todavía no nacieron; nos agrupamos y los malvados permanecen entre nosotros. Esta comunidad es la totalidad de los humanos: animales en figura humana, divinidades también en figura humana –de los sexos más diversos– animales irrepresentables en forma de animal, animales-máquina-humanos, racionales y personas y otras muchas comunidades: animadas de grieta de pez de clan de horda sensibles de plásticos parlantes pensantes de nación de cantón de república de estado. Generalmente simultáneas, de todas partes

Si cierras lo humano, entras en las identificaciones incomprensibles // de momento

Es así como los espectros vuelven y la médula se vuelve cicatriz, ley, gravedad del idioma
(Ellos) quieren escuchar, nacer

Y amor arrebata toda existencia hacia las divididas partes otras, sin medida

Finisterra

Știu că nimicul se întinde până la orizont, unde mi se taie răsuflarea. Nimicul e gura mea, prin gură intră tremurul cărnii. Ceva, cineva îmi micșorează gura, mărește nimicul, pronunță impronunțabilul, un subiect, eu. Ceva, cineva, emite o interdicție.

Poziția mea în deșert este aceea a cuiva care rămâne în afara grupului, dincolo de steag, în afara placentei care face posibilă viața în comunitate, reproducerea sa. Nu știu dacă alții au aceeași soartă. Ceva, cineva, în fiecare zi, la fiecare miime de secundă emite o interdicție.

Ce politică, aceea care încolțește din poem, din impulsurile limbii, dintr-un subiect care nu se poate restrânge și se extinde impronunțabil (în psihic, în viață) până la marginile Pământului, ce se vede pe sine ca pe o fantomă printre multe altele și se asamblează în multiplele organe ale teritoriului, până la finisterrae unde visele se destramă, ideologii, pneume, morți? Ce politică, în afara comunității, dincolo de steag, unde ți se taie răsuflarea?
 
(traducere din Secesión, 2014)
 
 
Fisterra
 
Sei que a nada se estende ata o confín, onde o meu alento se quebra. A nada é a miña boca, pola boca entran os estremecementos da carne. Algo, alguén, contrae a miña boca, estende a nada, enuncia o impronunciábel, un suxeito, eu. Algo, alguén, emite unha prohibición.

A miña posición no deserto é a de quen se sitúa fóra de bando, fóra de bandeira, fóra da placenta que posibilita a vida da comunidade, a súa reprodución. Descoñezo se máis persoas comparten a miña sorte. Algo, alguén, todos os días, cada milésima de segundo emite a prohibición.

Que política, aquela que abrolla da escritura, das pulsións do idioma, dun suxeito que non pode atarse e impronunciábel se estende (psique, vida) ata os bordos da Terra, que se concibe espectro entre outros moitos e se ensambla nos múltiples órganos do territorio, ata as fisterras onde se fracturan os soños, as ideoloxías, os pneumas, os defuntos? Que política, fóra de bando, fóra de bandeira, onde se fractura o alento?

(de Secesión)
 
 
Finisterre
 
Sé que la nada se extiende hasta el confín, donde mi aliento se quiebra. La nada es mi boca, por la boca entran los estremecimientos de la carne. Algo, alguien, contrae mi boca, extiende la nada, enuncia lo impronunciable, un sujeto, yo. Algo, alguien, emite una prohibición.

Mi posición en el desierto es la de quien se sitúa fuera de bando, fuera de bandera, fuera de la placenta que posibilita la vida de la comunidad, su reproducción. Desconozco si más personas comparte mi suerte. Algo, alguien, todos los días, cada milésima de segundo emite la prohibición.

¿Qué política, aquella que brota de la escritura, de las pulsiones del idioma, de un sujeto que no puede atarse e impronunciable se extiende (psique, vida) hasta los bordes de la tierra, que se concibe fantasma entre otros muchos y se ensambla en los múltiples órganos del territorio hasta los finisterres donde se fracturan los sueños, las ideologías, los neumas, los difuntos? ¿Qué política, fuera de partida, fuera de bandera, donde se fractura el aliento?

(de Secesión)